Het jonge ontwerperstrio Rune Degryse (25), Cassandra Van Peer (25) en Pieter-Jan Lerno (30) zijn eind 2022 de eerste laureaten van de nieuwe woonidee-awards. Via social media kwam de wedstrijd op de radar van productontwikkelaar Rune, waarna hij de koppen samenstak met zijn architectenvrienden Pieter-Jan en Cassandra.

Het drietal vond dat de huidige manier van bouwen toe is aan een vernieuwende blik. “Er mist gewoon ruimtelijke kwaliteit. Moeten we ons houden aan die bouwnormen van nu? De tijden zijn veranderd, dus moeten we de manier van bouwen hierop aanpassen en zo de kwaliteit verhogen. Met die typische vaste structuur van een tweekamerappartement verliezen heel wat mensen een kamer die zoveel meer kan zijn, maar uiteindelijk toch maar als opslagruimte dient,” aldus Pieter-Jan.

Met een achtergrond in innovatie en architectuur besloten de drie ontwerpers om nieuw leven in het atypische concept van de dubbelhoge ruimte te blazen.

Cassandra: “Zo’n invulling is niets nieuws, maar wordt amper toegepast. Het is in feite heel simpel: je stapelt twee verdiepingen, maar dan zonder plafond ertussen. Door in een ruimte te verblijven die meer dan 5 meter hoog is, ervaar je deze ruimtelijkheid in de hoogte. Door dit te combineren met een kamerhoog gevelraam ontstaat een royale lichtinval en een sterke visuele connectie met de omgeving. Le Corbusier bouwde in de jaren 50 met zijn Unité d’habitation in Marseille al appartementsblokken met dubbelhoge ruimtes. Hij bespaarde toen al vierkante meters door bijvoorbeeld maar om de twee verdiepen een gang te gebruiken.”

De drie ontwerpers pitchten voor deze awards een idee dat ze ‘Neues Bauen, Anno 2023’ noemden. Ze bieden hiermee een fris en origineel antwoord op de woonnoden van de toekomst.

Cassandra: “We stelden ons de vraag: waarom brak de dubbelhoge ruimte destijds niet door? We wilden met onze pitch dus echt een pleidooi houden voor appartementen met dubbelhoge ruimtes. Maar we moesten er elementen aan toevoegen.”

Rune: “Ons idee kreeg pas slagkracht door die dubbelhoge ruimte ook flexibel aanpasbaar te maken én door de indeling ervan op te bouwen uit gestandaardiseerde, eenvoudig (de)monteerbare elementen. Door de combinatie van deze drie eigenschappen ontstaat een woontypologie die inspeelt op de nood aan flexibiliteit en circulariteit in de woningbouw. Tegelijk verzet het ook bakens als het gaat om ruimtelijkheid en woonbeleving.”

Rune: “Dat modulaire of flexibele bestond al. Iedereen kan nieuwe ruimtes indelen door wanden uit gipskarton te plaatsen en ze na verloop van tijd weer uit te breken omdat de noden van de ruimte veranderd zijn. Dat is wel flexibel, maar niet circulair. Met onze pitch geven we een ecologische twist aan dat modulaire.

We willen de dubbelhoge ruimte in zijn meest basisconfiguratie aanbieden als een soort van casco box. Daarin zijn enkel de zaken aanwezig die nodig zijn om de verdere indeling te faciliteren. Denk hierbij aan een technische schacht die kamerhoog doorloopt, een trap die toegang biedt naar het tweede verdiep en alle aansluitingspunten die nodig zijn om dat tweede verdiep, indien gewenst, toe te kunnen voegen met de demonteerbare elementen.

Daarnaast beschikt de ruimte standaard over een badkamer, keuken en een gevel uit glas die over de twee verdiepen doorloopt. Op die manier bieden we de bewoner de mogelijkheid om te leven in een dubbelhoge loft, de ruimte te transformeren tot een woning met 2 verdiepen, of iets tussen beide varianten in. Het vervolg van ons onderzoek zal dus betrekking hebben op hoe de demonteerbare elementen om de ruimte flexibel in te kunnen delen eruit moeten zien. Zelfbouw, ecologie en kostenefficiëntie zijn hierbij onze voornaamste parameters.”

Cassandra: “De instapkost is hierdoor een pak goedkoper want je bouwt een even groot volume, maar bespaart op de interieurafwerking. Dat is ideaal voor jonge starters. En wanneer je hebt bijgespaard en andere woonbehoeften hebt, bouw je flexibel bij waar nodig.”

Pieter-Jan: “Doorheen de jaren heb je misschien nood aan een bureauruimte, maar na zoveel jaar wil je hiervan een slaapkamer maken. Met ons idee kan dat allemaal: de woning groeit modulair mee met de inwoners. En je ervaart bovendien maximale ruimtelijkheid en lichtinval: een pak meer dan in een conventionele woning. In feite is de kwaliteit dubbel zo hoog als een standaard appartement.”

De vele voordelen van dit innovatieve woonconcept brengen ook een pak uitdagingen met zich mee. Want hoe stel je zo’n grensverleggend idee helder voor aan het bredere publiek? En hoe overtuig je de woningbouwmarkt van de voordelen?

Rune: “Er is veel scepsis, vooral rond het economische aspect. Investeerders staan niet vaak te springen voor ideeën die hun waarde in de praktijk nog niet bewezen hebben en dus financiële risico's met zich meebrengen. Dus willen we met het vervolg van ons onderzoek twee zaken aantonen. Enerzijds willen we aantonen dat het de moeite loont om na te denken over de dubbelhoge woontypologie, in combinatie met de flexibele en circulaire indeling. Op die manier zetten we een stap richting duurzaam bouwen en kwalitatief wonen. Anderzijds willen we een concrete case in de diepte uitwerken om aan te tonen dat ook de technische en economische bezwaren weerlegd kunnen worden.”

Cassandra: “We zijn overtuigd van de immense voordelen. Nu moeten we die overtuiging omvormen naar een beleving. Misschien bouwen we wel een soort van rudimentair skelet en tonen we onze pitch via augmented reality (AR). Een oud industriepand kan hiervoor perfect dienen en biedt een beleving op ware grootte. Als mensen ons woonconcept zien, gaan ze het ruimtelijke ervan meteen beleven, dus wie zo’n pand ter beschikking heeft mag ons zeker contacteren (lacht)!”

Pieter-Jan: “We werkten heel vaak met virtual reality (VR) om onze tekeningen zelf ruimtelijk te kunnen beleven. Dat vonden we een gigantische meerwaarde. Het bedrag dat we wonnen met deze awards (5000 euro, n.v.d.r.) stopten we deels in een VR-rendersoftware, zodat we het eindresultaat meer toegankelijk kunnen maken. Het is alvast ons doel om zo veel mogelijk stakeholders te overtuigen van ons concept en de markt van de woningbouw aan te sporen om na te denken over nieuwe bouwvormen anno 2023. Of misschien vinden we hiermee een geïnteresseerde partij die het in ware grootte wil maken: dat zou nog de beste uitkomst zijn!”

_______

In het voorjaar van 2024 krijgen Rune, Cassandra en Pieter-Jan de kans om de uitwerking van hun pitch te tonen aan het bredere publiek. Hou dit artikel in de gaten om het tijdstip van de lancering te ontdekken.

Info over deelname aan de WOAW-prijs voor 2024 vind je op de website van de provincie Antwerpen.